Еўдакія Лось
Еўдакія Лось
Embedded Files
Паэтэса, чыя душа спявала пра Беларусь
Паэтэса, чыя душа спявала пра Беларусь
Еўдакія Якаўлеўна Лось нарадзілася 1 сакавіка 1929 года ў вёсцы Старына Ушацкага раёна Віцебскай вобласці. Яе бацька, Якаў Васільевіч, і маці, Наталля Якаўлеўна, працавалі ў калгасе і выхоўвалі чацвёра дзяцей. У 1934 годзе сям’я перабралася ў пасёлак Ушачы, дзе бацькі сталі рабочымі раённай друкарні, а дзеці працягнулі навучанне ў школе. Наладжанае жыццё дружнай сям’і было перапынена вайной. Галодныя і цяжкія часы, страта старэйшага сына на фронце, а таксама смерць хворага бацькі значна ўскладнілі іх існаванне.
Пасля вайны, скончыўшы сямігодку, Еўдакія працягнула адукацыю, навучаючыся на школьным аддзяленні Глыбоцкага педвучылішча, а пазней – на аддзяленні мовы і літаратуры педінстытута ў Мінску. Яна працавала літработнікам у рэдакцыі газеты «Зорька», а затым стала рэдактарам аддзела мовы і літаратуры Вучпедвыдавецтва. Еўдакія вучылася на Вышэйшых літаратурных курсах пры СП СССР у Маскве. З 1961 года была літсупрацоўнікам газеты «Звязда», а з 1963 года займалася творчай працай, працуючы адказным сакратаром часопіса «Работніца і сялянка» і галоўным рэдактарам часопіса «Вясёлка».
Дэбютны верш Еўдакіі Лось «Сэрца дзяўчыны» быў надрукаваны ў часопісе «Работніца і сялянка» ў 1948 годзе. Яна пачала друкавацца з 1947 года, а першы зборнік лірыкі «Сакавік» выйшаў у 1958 годзе. Пяру Еўдакіі належаць паэтычныя зборнікі, такія як «Палачанка», «Людзі добрыя», «Хараство», «Яснавокія мальвы», «Вянцы зруба», «Перавал», «Галінка з яблыкам», «Лірыка», «Лірыка ліпеня», «Валошка на мяжы». Для дзяцей яна выпусціла кніжкі вершаў «Абутая елачка», «Казка пра Ласку», «Вяселікі», «Зайчык-выхваляйчык», «Дванаццаць загадак», «Смачныя літары», а таксама апавяданні «Дзесяць дзён у Барку». У 1979 годзе выйшлі Выбраныя творы ў двух тамах, а ў 1984 годзе — зборнік «Валошка на мяжы», у якім сабрана паэзія апошніх гадоў жыцця таленавітай паэтэсы.
Еўдакія Лось таксама выступала ў жанры прозы, выдаўшы кніжкі апавяданняў «Пацеркі», «Травіца брат-сястрыца» і цыкл «Навелы пятога паверха». Яна пераклала на беларускую мову кніжку вершаў С. Баруздзіна «Краіна, дзе мы жывём». Хоць паэтэса жыла ў Мінску, яе заўсёды цягнула на Ушаччыну, дзе яна часта пісала пра родны кут:
"Калі балючае кранаю,
Заўжды вяртаюся дамоў…
Мая Ушаччына святая,
Мой кут зацішкаў і грамоў! "
Еўдакія Якаўлеўна вельмі любіла сваю малую радзіму – Ушаччыну, і часта наведвалася ў раённую бібліятэку. Яна прысвяціла шэраг сваіх вершаў гэтай зямлі, у якіх адлюстравала яе прыгажосць і непаўторнасць:
"...Паедземце, дружа, ва Ушачы,
Там зараз вясна, ды вясна
Бярэзіна соладка плача,
Над рэчкай – вятроў гамана…"
Подзвіг народа, гераічнае мінулае і Айчынная вайна заўсёды хвалявалі паэтэсу. Як яна адзначала, «на ваенную тэму пачала пісаць куды раней, чым на ўсе іншыя». Старэйшы брат Еўдакіі Якаўлеўны, Сяргей, загінуў на фронце пад Кіевам, у Фаставе. «Імкнуся сказаць, – прызнаецца яна, – не толькі пра свайго брата, а і пра ўсіх братоў і бацькоў, што ваявалі на фронце і ў партызанах, цаной сваіх жыццяў здабывалі перамогу». Гэтая тэма стала асновай для многіх яе твораў, уключаючы брэсцкую рэч «Гавораць бессмяротныя», фастаўскі вянок, паэму пра Хатынь, партызанскія рэчы і маналог пра Сотую дывізію.
Кожны твор Еўдакіі Лось адлюстроўвае яе ўнікальнае ўспрыманне свету, прасякнутае аўтарскім «я». Яе вершы перакладзены на трыццаць моў, у тым ліку амаль усе славянскія, мовы народаў СССР, англійская, французская, венгерская. Дзякуючы Еўдакіі Лось, па-беларуску загучалі творы такіх вядомых аўтараў, як Дж. Байрон, С. Нерыс, Л. Украінка, Р. Гамзатаў, Д. Гулія, Я. Смелякоў і многія іншыя.
Кожны твор Еўдакіі Лось адлюстроўвае яе ўнікальнае ўспрыманне свету, прасякнутае аўтарскім «я». Яе вершы перакладзены на трыццаць моў, у тым ліку амаль усе славянскія, мовы народаў СССР, англійская, французская, венгерская. Дзякуючы Еўдакіі Лось, па-беларуску загучалі творы такіх вядомых аўтараў, як Дж. Байрон, С. Нерыс, Л. Украінка, Р. Гамзатаў, Д. Гулія, Я. Смелякоў і многія іншыя.
Google Sites
Report abuse